گنبد آهنین و سایر سامانه‌های دفاع موشکی اسرائیل چگونه کار می‌کنند؟

اسرائیل به منظور تقویت سامانه‌های گسترده دفاع هوایی خود یک آتشبار موشک‌های «تاد» از آمریکا دریافت خواهد کرد.

در طول یک سال گذشته، اسرائیل سامانه‌های خود را برای مقابله با صدها حمله موشکی و هوایی ایران و گروه‌های شبه‌نظامی مانند حماس و حزب‌الله به کار گرفته است.

شبکه دفاع موشکی اسرائیل از چه لایه‌هایی تشکیل یافته است؟

سامانه‌های دفاع هوایی اسرائیل برای رهگیری موشک‌های مهاجم در ارتفاع‌ها و فاصله‌های مختلف طراحی شده‌اند.

گنبد آهنین، که مشهورترین سپر دفاع موشکی اسرائیل است، برای رهگیری و انهدام راکت‌های کوتاه برد که از پرتابگرهای موشکی شلیک می‌شوند در برد ۴ تا ۷۰ کیلومتری وهمچنین گلوله‌های خمپاره طراحی شده است.

سامانه فلاخن داوود برای انهدام راکت‌های دوربرد، موشک‌های کروز و موشک‌های بالستیک میان برد و دوربرد در فاصله ۳۰۰ کیلومتری به کار گرفته می‌شود.

پیکان ۲ و پیکان ۳ ویژه دفاع در برابر موشک‌های بالستیک میان برد و دوربرد در هر نقطه‌ای تا ۲۴۰۰ کیلومتری است.

گمان می‌رود که اسرائیل برای مقابله با حمله موشکی ایران در ۱ اکتبر ۲۰۲۴ انواع دفاع ضدموشکی خود را به کار برد. در این حمله ایران ۱۸۰ موشک شلیک کرد که بعضی از آنها به خاک اسرائیل اصابت کردند.

ایران در ماه آوریل هم صدها موشک و پهپاد به سوی اسرائیل شلیک کرد.

کار گنبد آهنین چیست؟

گنبد آهنین به خاطر تعداد زیاد موشک‌هایی که در سال‌های اخیر توسط حماس و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی از غزه و همچنین توسط حزب‌الله از لبنان به سوی اسرائیل شلیک شده‌اند، پرکارترین سامانه دفاع هوایی جهان نام گرفته است.

آتشبارهای گنبد آهنین در سراسر خاک اسرائیل مستقر هستند. هر آتشبار از سه یا چهار پرتابگر تشکیل یافته و هر پرتابگر شامل ۲۰ موشک رهگیر است. سامانه گنبد آهنین موشک‌های پرتاب شده به سوی اسرائیل را با رادار شناسایی و ردیابی می‌کند.

این سامانه سپس محاسبه می‌کند که کدام موشک احتمال دارد به مناطق پرجمعیت اصابت کند و سپس موشک‌هایی را به سوی راکت‌های مهاجم شلیک می‌کند. بقیه موشک‌های مهاجم در زمین خالی یا مناطقی که خطری در پی ندارد به زمین باز اصابت می‌کنند.

ارتش اسرائیل اعلام کرده است که گنبد آهنین ۹۰ درصد از موشک‌هایی را که هدف قرار می‌دهد منهدم می‌کند. تخمین زده می‌شود که موشک‌های «تامیر» گنبد آهنین هر کدام حدود ۵۰ هزار دلار هزینه داشته باشد.

گنبد آهنین پس از «جنگ تابستان» سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و گروه حزب‌الله طراحی و ساخته شد. در این جنگ، گروه حزب‌الله به چهار هزار موشک به سوی اسرائیل شلیک کرد که خساراتی به بار آورد و چند ۱۰ شهروند اسرائیلی را کشت.

گنبد آهنین را شرکت‌های اسرائیلی «سیستم‌های دفاع پیشرفته رافائل» و «صنایع هوافضای اسرائیل» با کمک‌هایی توسط آمریکا ساختند و این شبکه در سال ۲۰۱۱ در نقاط مختلف اسرائیل مستقر شد.

در همان سال، گنبد آهنین برای اولین بار موشک‌های شلیک شده از غزه را رهگیری و منهدم کرد.

از اکتبر ۲۰۲۳، موشک‌های گنبد آهنین ده‌ها هزار موشک شلیک شده توسط حماس و دیگر گروه‌های شبه نظامی از غزه را رهگیری کرده‌اند.

کارکرد فلاخن داوود چیست؟

فلاخن داوود که در زبان عبری «عصای جادو» خوانده می‌شود می‌تواند موشک‌هایی را تا فاصله ۳۰۰ کیلومتری رهگیری کند.

این سیستم به طور مشترک توسط شرکت‌های «سیستم‌های دفاع پیشرفته رافائل» اسرائیل و «ریتون» ایالات متحده طراحی شده است و در سال ۲۰۱۷ شروع به کار کرد.

موشک‌های استانر این شبکه برای سرنگونی موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد، میان‌برد و دوربرد در ارتفاع کم طراحی شده‌اند.

فلاخن داوود مانند گنبد آهنین، فقط موشک‌هایی را هدف قرار می‌دهد که مناطق شهری را تهدید کنند.

فلاخن داوود و گنبد آهنین برای رهگیری هواپیما، پهپاد و موشک کروز طراحی شده‌اند.

هزینه ساخت هر موشک فلاخن داوود حدود یک میلیون دلار است.

این سامانه در سپتامبر ۲۰۲۴ برای سرنگونی موشک بالستیک پرتاب شده توسط حزب‌الله از لبنان مورد استفاده قرار گرفت.

ارتش اسرائیل گفته است که این یک موشک بالستیک میان‌برد از نوع قدر-۱ ساخت ایران بود که می‌تواند یک کلاهک انفجاری با وزن بین ۷۰۰ تا هزار کیلوگرم را حمل کند.

حزب‌الله گفت که این موشک را به سمت مقر موساد در تل آویو هدف‌گیری کرده بود اما ارتش اسرائیل گفته است که موشک به سوی یک منطقه مسکونی در حرکت بود.

فلاخن داوود در ماه مه ۲۰۲۳ که گروه شبه‌نظامی جهاد اسلامی فلسطین مستقر در غزه بیش از هزار و۱۰۰ موشک به سوی اسرائیل شلیک کرد، مورد استفاده قرار گرفت. اسرائیل می‌گوید ۹۶ درصد از موشک‌هایی را که تهدید محسوب می‌شدند، ساقط کرده است.

سامانه‌های پیکان چگونه کار می‌کنند؟

سامانه پیکان ۲ برای انهدام موشک‌های بالستیک کوتاه برد و میان برد در زمان پرواز در اتمسفر فوقانی یعنی ارتفاع حدود ۵۰ کیلومتری بالای زمین طراحی شده است.

کار روی این سیستم پس از جنگ اول خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ آغاز شد. در آن زمان، عراق ده‌ها فروند موشک اسکاد ساخت شوروی را به سوی اسرائیل شلیک کرد. سامانه پیکان ۲ در سال ۲۰۰۰ وارد شبکه دفاعی ارتش شد.

پیکان ۲ قادر است موشک‌های مهاجم را از فاصله ۵۰۰ کیلومتری شناسایی کند. این سیستم موشک‌های مهاجم را در فاصله نسبتا نزدیک – حدود ۱۰۰ کیلومتری محل پرتاب – رهگیری می‌کند.

سرعت موشک‌های مورد استفاده در این سامانه ۹ برابر سرعت صوت است و می تواند همزمان به سوی تا ۱۴ هدف شلیک شود.

طبق گزارش‌ها، اولین کاربرد رزمی پیکان ۲ در جنگ در سال ۲۰۱۷ بود که برای سرنگونی یک موشک زمین به هوای سوریه مورد استفاده قرار گرفت.

سامانه پیکان ۳ برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ مستقر شد. این سیستم به نحوی طراحی شده است که موشک‌های بالستیک دوربرد را در زمانی که در نقطه اوج مسیر قوسی شکل حرکت خود خارج از جو زمین قرار دارند رهگیری و منهدم می‌کند. برد شلیک آن ۲۴۰۰ کیلومتر است.

در سال ۲۰۲۳ که شورشیان حوثی در یمن یک موشک بالستیک را به سوی شهر ساحلی ایلات در جنوب اسرائیل شلیک کردند، این سامانه برای اولین بار در عملیات رزمی به کار گرفته شد.

این سامانه توسط نهاد دولتی «صنایع هوافضای اسرائیل» با کمک‌ شرکت آمریکایی بوئینگ ساخته شده است.

سیستم تاد ساخت ایالات متحده چگونه کار می‌کند؟

پس از حمله اخیر ایران به اسرائیل، ایالات متحده گفت که یک آتشبار موشک‌های دفاع در ارتفاع بالا – تاد - را در اسرائیل مستقر خواهد کرد.

کوتاه مدتی پس از آغاز درگیری اکتبر ۲۰۲۳ بین اسرائیل و گروه‌های مستقر در غزه، آمریکا یک آتشبار تاد را به خاورمیانه فرستاد.

موشک‌های تاد به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مانند فلاخن داوود موشک‌های دشمن را در آخرین مرحله پرواز آنها، در برد ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتری، رهگیری کند.

این سامانه قادراست موشک‌های دشمن را هم در داخل جو زمین و هم در فضای بالای جو رهگیری کند.

یک آتشبار تاد معمولا متشکل از شش پرتابگر و هر پرتابگر شامل هشت موشک است. ایالات متحده خدمه‌ این آتشبار را هم برای عملیات به اسرائیل اعزام خواهد کرد.

نیروهای مسلح ایالات متحده از سال ۲۰۱۵ تاد را وارد سیستم دفاعی خود کردند. آمریکا این سامانه را به عربستان سعودی و امارات متحده عربی فروخته است.